Eğitim Uzmanı LÜTFİYE KADER yazdı: "Hem'lerin Canlısı.."

Memeli olduğu halde yumurtayla çoğalan, kuş gibi gagası ve perdeli ayakları olan, yavrusunu sütüyle besleyen, yarı sucul, sadece erkeklerin arka bacaklarında tıpkı bir sürüngen gibi zehirli uzuvları bulunan, görmeden elekroreseptörleri sayesinde avlanabilen, morötesi ışık altında biyofloresan özellik gösteren ve mavi-yeşil renkte parlayan tuhaf bir hayvan. Avustralya’da yaşıyor. Çoğu kişi bilmeyebilir. Adı Ornitorek. Çok donanımlı bir canlı. Her şeyi bulabildiğin bir alışveriş merkezi gibi. Karada, havada ve suda yaşayan canlılardan birer organ çalmış sanki. Kuyruğu kunduz, gagası ördek, su samurunun tüyleri ve ayaklarını çalmış. Ekidna (karıncayiyen uzun burunlu dikenli ilkel bir hayvan) ornitorenk ile birlikte, yumurtlayan dünya üzerindeki iki memeli türünden biri.

Yapay zekâ teknolojisi yaşadığımız bu çağda acaba bilim insanları Ornitorek’i örnek alıp insansı robotlar yapabilir mi? Yapılırsa ne olur?

İnsansı robotlara hem suda, hem karada, hem havada yaşama şansı kazandırılabilir.

-Denizaltı araştırmalarında kullanılabilir.

-Denizlerdeki kirlenme olayları elektroreseptörleriyle tespit edilebilir.

-Deprem sensörleri takılırsa sismograf görevi görebilir.

Ornitorenk, tek delikliler (monotreme) takımına ait. Bu isim verilmiş çünkü tek delikliler işeme, dışkılama ve cinsel üreme için tek bir çıkış kullanıyor. Sadece iki tip tek delikli vardır; ekidna ve ornitorenk. Bu tuhaf hayvanın habitatı (yaşam adresi)neresidir? Genellikle Avustralya'nın doğu kıyılarındaki nehir, dere ve göl gibi tatlı sularda yaşarlar. Tazmanya'da da görülürler. Ornitorenkler tıpkı sürüngenler gibi yavrularını plasenta ya da kesede değil, yumurta içinde doğurur. Bir canlı hem kuş, hem balık, hem memeli özelliğini nasıl kazanmış olabilir. Ornitorekler bana göre evrimin varlığını gösteren bir geçiş canlısıdır.

İnsanlarda cinsiyet kromozomları (XX )dişi , (XY )erkek olarak belirlenir. Cinsiyet kromozom sayıları Ornitoreklerin ilginç on tane (10) cinsiyet kromozomu olması ileride bu kromozomların başka tür canlının dönüşümünde kullanılacak yedek cinsiyet kromozomu olabilir mi? sorusunu aklıma getiriyor. Bunun için bir araştırma okumadım. Bu benim görüşüm.

Cinsiyet tayini memelilerdeki X ve Y kromozomu yerine kuşlarda Z ve W kromozomlarına bakılarak yapılır. Erkek kuşlarda iki Z kromozomu bulunur (ZZ) dişi kuşlarda ise bir Z ve bir W kromozomu bulunur. Canlıların kromozom sayılarının çok veya az olması canlının gelişmişliğiyle ilgili değildir. Yani vücut kromozomlarının sayıları canlının gelişmiş veya azgelişmiş olduğunu göstermez. Ama cinsiyet kromozomlarının sayıları, canlının yaşamını etkiler. İnsanda 46 çift kromozom vardır. 44 çifti vücut kromozomu, iki çifti de cinsiyet kromozomlarıdır. Bazen kromozom sayıları normalden fazla veya eksik olabilir. Cinsiyet kromozomları canlıların üreyebilme kapasitelerinin garantisidir. Seyrek de olsa bazı insanların, kromozom sayısı (46+1 ) .(46+2 ) ya da (46-1) , (46-2) şeklinde olabilir. Süper dişi ya da süper erkek adını alsalar da bunların yaşamları risklidir ve süper değildir.

Süper dişi sendromu; (XXY) X kromozomları ayrılmamış yumurta ile X kromozomu taşıyan normal bir spermin döllenmesi sonucu oluşur. Süper dişi sendromunun tedavisi mümkün değildir çünkü, bu sendrom tamamen genetik nedenlerden dolayı gerçekleşir. Bu hastalığın tanısı hamilelik döneminde oldukça zordur. Bu bireylerin boy uzunluğu normal bir dişiden uzundur. Öğrenme güçlüğü, zekâ geriliği ve kısırlık görülür.

Süper erkek (XYY) sendromu: Bu genetik bozuklukta erkeklerin dış görüşlerinde bir anormallik yoktur. Ancak fazla olan bir Y kromozomu nedeniyle sperm üretiminde azalma ve bazı 47, (XYY) sendromlu erkeklerde azospermi (azoospermia) yani menide sperm olmaması durumu görülebilir. Normal erkek cinsiyet kromozomları (XY) yerine fazladan bir cinsiyet kromozomuna yani (XXY) sahiptir. Down sendromu vücut kromozomlarındaki 21. kromozom çiftinde fazladan bir kromozom bulunması nedeniyle ortaya çıkan bir durumdur. Cinsiyet kromozomuyla ilgili değildir.

Peki, Ornitorek’i nereye koyalım? On çift cinsiyet kromozomu olan bu hayvanın organ çalması, bu yüzden örnek olabilir mi?

Yapay zekâ teknolojisinde, ileride insana benzemeyen fakat insan aklını kullanan pek çok canlı çeşitliliği olabileceğini düşünüyorum. İnsanın sahip olamadığı uzuvlar mesela kanatlar, ileride insanlarda da neden olmasın! İnsanların en büyük aciziyeti fotosentez olayını yapamamasıdır. Yani besin üretememesidir. (Karbonhidrat, protein ve yağ ). İnsana yeşil bitkilerdeki plastitlerler insan vücuduna entegre edilebilirse insanlar ve hayvanalar kendi besinlerini neden vücutlarında hazırlamasın. Bence çağın buluşu olur bu. Türk bilim insanları bunun için çalışmalıdır. Olumlu yan etkileri ise, kıtlık ve enerji savaşları olmaz. Açlık olmaz, pahalılık olmaz. Doğa rahat eder. Doğa güçlenir.

Endüstri 5.0 ‘da, insansı hayvanlar, insansı bitkiler, hayvansı insancıklar, bitkisel insancıklar olamaz mı? Olabilir görünüyor. Örneğin; evini sırtında taşıyan kaplumbağa insanlar, vücudundan beslenen insanlar ve hayvanlar, sularda yaşayan insanlar, havada yaşayan insanlar çok korkunç geliyor insana ama yapay zekânın bu kadar insanı ele geçirmesi bunların olma olasılığını artırıyor. Çünkü Dünya’yı yöneten güçlerin ego ve hırsları, insanı ve doğayı hızlı bir evrimleşme sürecine sokmaları ileriki yaşamların etkilenmesine yol açıyor.

Bunların olma olasılığının kök nedeni bilimin gelişmesi değil, aksine insanın gelişmemesinin bir sonucu olacaktır.