Yozlaşmanın Boyutları

08 Haziran 2025, 00:12

Ülkemizdeki gerçek ve yapay gündeme yetişmek mümkün değil. Her şey toz duman olmuş durumda. Pek çok kişinin fikir yürüttüğü konular yerine, biz farklı olarak dildeki yozlaşmaya devam edelim.

Bir önceki yazıyı okuyanlar, ‘yarın bu işi yapıyor olacağım’ şeklindeki söylemden rahatsızlıklarını belirterek bana ilham verdiler. Güzel Türkçemizde kısaca ‘yarın bu işi yapacağım’ ifadesi varken, neden böyle uzun bir İngilizce- Türkçeye özeniriz? Bunlar dilimizi bozarak bizi anlaşamaz hale getirmek için oluşturulan kültür emperyalizminin sonuçları.

Bir başka örnek; ‘kocaman alkışlayalım’ sözcüğünde görülüyor. ‘Kocaman’ sözcüğü kütlenin yani taşın, masanın, dağın büyüklüğü ile ilgili olarak somut maddeler için kullanılır. Oysa alkış sesi elle tutulmaz, gözle görülmez. Bu nedenle ‘kocaman alkış’ dememiz bizim dil mantığımıza aykırıdır. Onun yerine ‘çok çok alkışlayalım’ diyebiliriz.

İngilizce- Türkçe olarak kullanılan ‘Performans gerçekleştirmek’ sözcüğüne gelince, performansın Türkçesi ‘iş başarımı’dır. Zaten bir iş, eylem ve işlem gerçekleştirilmiştir. Buna ek olarak ikinci bir gerçekleştirmek sözü eklenmesi yanlıştır. Onun yerine ‘bir eylem yaptılar, güzel bir iş başardılar’ sözcükleri kullanılabilir.

‘Aroma’ sözcüğüne gelince, Türkçede tat, koku gibi daha kolay ve kısa sözcüklerimiz varken niye bu sözcük?

‘Ateş olsan cirmin kadar yer yakarsın’ demek yerine ‘ateş olsan cürmün kadar yer yakarsın’ demek önemli bir yanlışlık, eski dille galat-ı meşhur. Cürüm sözü ‘suç işlemek’ anlamında. Biz böylece işlediğin suç miktarı kadar yer yakarsın diyoruz ki burada da soyut bir şey somut bir şeyle karşılaştırılıyor. Baştan sona yanlış bir anlatım. Üstelik bu sözü siyasiler sürekli tekrarlayarak, yanlışa öncülük ediyorlar.

İngilizce 'Detail' sözcüğü Türkçeleştirilerek detay şekline dönüşmüş. Oysa Türkçede 'ayrıntı' aynı anlamda olan bir sözcüktür. Niye bu güzel sözcüğü kullanmayız acaba?

Bütün bu yabancı sözcüklerin kullanımı ile yanlış anlatımlar ne yazık ki kendini ‘yerli ve milli’ olarak tanımlayan iktidar zamanında giderek arttı. Bu bile iktidarla ilgili soru işaretlerinin göstergesidir.

Ziya Paşa “ayinesi işidir kişinin lafa bakılmaz” demişti. Başka söze gerek var mı?

Yorum Gönder 0

Yorumunuz onaylanmak üzere yöneticiye iletilmiştir.×

Dikkat! Suç teşkil edecek, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, müstehcen, ahlaka aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk içeriği gönderen Üye/Üyeler’e aittir.