İsrail'deki istifalar neyi, nasıl değiştirebilir?

8 Haziran'a kadar Gazze'nin güvenliği ve yönetimi için sunulan bir önerinin hayata geçirilmemesi halinde istifa edeceğini geçen ay duyuran İsrail Savaş Kabinesi üyesi Benny Gantz sözünü tuttu. 

Ulusal Birlik Partisi lideri, İsrail'de 4 rehinenin kurtarılmasının coşkusu sürdüğü için bir gün erteleyerek dün düzenlediği basın toplantısında, "Hükümetten üzülerek resmi olarak istifa ettiğimi duyuruyorum" dedi.

Başbakan Binyamin Netanyahu'ya "mümkün olan en kısa sürede" erken seçim çağrısında bulunan Gantz,  Savunma Bakanı Yoav Gallant'ı da hükümetten çekilmeye davet etti.

Eski Genelkurmay Başkanı, ABD Başkanı Joe Biden'ın ortaya koyduğu esir takası teklifini desteklediğini belirterek Netanyahu'dan bu anlaşmayı sağlama konusunda cesaret göstermesini istedi.

İsrail Savaş Kabinesi üyesi ve bir diğer eski Genelkurmay Başkanı Gadi Eisenkot da Gantz'ın ardından hükümetten istifa etti. İstifa mektubunda Netanyahu'ya hitaben "Son dönemde aldığınız kararların ülkenin çıkarlarına uygun olmadığını gördük" dedi.

Netanyahu, X hesabından yaptığı yazılı açıklamada Gantz'ın istifasına şöyle tepki gösterdi:

Ey Benny, İsrail birçok cephede varoluşsal bir savaş veriyor. Şimdi bu durumu bırakmanın zamanı değil, güçlerini birleştirmenin zamanıdır. Kapım, düşmanlarımıza karşı zafer kazanmaya ve vatandaşlarımızın güvenliğini sağlamaya hazır her Siyonist partiye açık olacaktır.

Radikal sağcı Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir ise istifaların ardından İsrail Savaş Kabinesi'ne üye olarak alınma talebinde bulundu:

Başbakandan beni Savaş Kabinesi'ne dahil etmesini istedim. Artık cesur kararlar almanın, güneydeki (Gazze sınırı), kuzeydeki (Lübnan sınırı) halkın ve genel olarak tüm İsrail'in güvenliğini sağlamanın ve gerçek bir caydırıcılık oluşturmanın zamanı geldi.

Öte yandan ana muhalefet lideri Yair Lapid, istifaları memnuniyetle karşılayarak bunun "önemli ve isabetli bir karar" olduğunu savundu:

Bu aşırılık yanlısı hükümeti düşürmenin ve esirleri geri getirecek, güvenliğini ve İsrail'in uluslararası konumunu yeniden tesis edecek aklıselim bir hükümetin kurulmasının zamanı geldi.

Evimiz İsrail Partisi lideri Avigdor Liberman da istifaların geç de olsa iyi olduğunu ve "Siyonist koalisyon kurma zamanının geldiğini" öne sürdü.

Hükümet düşer mi?

7 Ekim saldırılarının ardından Netanyahu, Gantz ve Gallant'tan oluşan bir savaş kabinesi kurulmuştu.

Bu iki istifa, hükümetin düşeceği anlamına gelmiyor zira 120 koltuklu İsrail parlamentosunda Netanyahu halen 64 koltuğa sahip.

Öte yandan Netanyahu karşıtı muhalefetin ve İsrailli esir yakınlarının Hamas'la esir takası anlaşması yapılması konusunda yaptıkları baskının artacağı düşünülüyor.

Wall Street Journal, Gantz'ın erken seçim için yaptığı bu hamlenin kendisinden daha şahin yöneticilerin güçlenmesiyle sonuçlanabileceğini savundu. Uzmanların gelecek yıla kadar seçim beklemediği de bildirildi.

İsrail'in politikaları değişir mi?

Kamuoyu önünde Netanyahu'yu eleştiren Gantz ve Gallant'ın yönetimde pek de etkili olmadıkları da yazıldı. İsrail'in eski ulusal güvenlik danışmanlarından Giora Eiland savaş kabinesinde politikaları belirleyenin Netanyahu olduğunun altını çizdi.

Böylesine hassas bir durumda yönetimin bölünmesinin yanlış olduğunu savunanlar da var. Kudüs'teki İbrani Üniversitesi'nden siyaset bilimci Abraham Diskin şöyle diyor:

Auschwitz'deki gaz odalarında duran kişilerin kimin haklı olduğunu tartışması gibi… İsrail hiçbir zaman bu kadar hassas ve tehlikeli bir durumda olmadı.

Filistinliler için fark eden bir durum var mı?

CNN'den Elliott Gotkine konuyla ilgili bir analiz yazısı kaleme aldı. Anketlerin hemen seçim yapılsa Gantz'ın kazanabileceğini ancak mevcut tablonun Netanyahu'nun 2026 ekimindeki seçimlere kadar koltuğunda kalabileceğini işaret ettiğini söyledi. 

Tahminlerine göre kısa süre içinde rehine anlaşmasının sağlanmayacağını belirten Gotkine, Gantz'ın çekilmesinin Filistinliler için daha kötü bir sonuç yaratmasını beklemediğini zira o hükümetteyken de sivillerin öldürüldüğünü vurguladı. 
 

Independent Türkçe, Şarku'l Avsat