İran ve İsrail orduları: Kim daha güçlü, savunma bütçeleri ne kadar; havada, karada, denizde kim üstün?

İsrail, 13 Haziran'ın erken saatlerinde İran'da nükleer tesisler dahil onlarca noktaya saldırı düzenlediğini açıkladı. Misilleme sözü veren İran İsrail'e yüzlerce balistik füze fırlattı.

İsrail ordusunun, İran'ın nükleer tesislerine başlattığı "Yükselen Aslan" operasyonunun ilk saldırılarından yaklaşık 18 saat sonra Tahran, Tel Aviv'e bir misilleme saldırısı gerçekleştirdi. İran'ın, misilleme saldırısında yüzlerce balistik füze kullandığı bildiriliyor. Atılan füzelerin bir kısmı Tel Aviv'e isabet etti. 

Devrim Muhafızları'ndan yapılan açıklamada İran'ın İsrail'e ait "onlarca hedefe, askeri merkeze ve hava üssüne" saldırı düzenlediği belirtildi. Operasyona “Gerçek Vaat 3” adı verildiği ve daha fazla detayın açıklanacağı belirtildi.

ABD merkezli analiz firması Global Firepower’ın yayımladığı verilere göre, İsrail’in bu yılki savunma bütçesi yaklaşık 30,5 milyar dolar. İran’ınkiyse 15,45 milyar dolarla bunun yarısını biraz aşıyor.

Ancak buna rağmen İran ordusu, birçok alanda İsrail Savunma Kuvvetleri’nden sayıca daha üstün.

Rapora göre yaklaşık 88 milyon nüfusa sahip İran’da savaşabilecek 49,4 milyon kişi var ve bunlardan 41,5 milyonu doğrudan silah altına alınabilir.

Yaklaşık 9,5 milyon kişinin yaşadığı İsrail’deyse nüfusun 3,9 milyonu savaşabilir. Bunlardan 3,2 milyonu doğrudan silah altına alınabilecek durumda.

Kara güçleri sözkonusu olduğunda İran’ın 1713 tankı, 65 bin 825 zırhlı aracı ve 3 bine yakın obüsü var. İsrail ordusundaysa 1300 tank, 35 bin 985 zırhlı araç ve yaklaşık 530 obüs bulunuyor. İsrail’in elindeki 183 roketatara karşı İran’da bu silahtan 1517 adet var.

İran donanmasında 107 savaş gemisi bulunuyor, İsrail’deyse 62 gemi var.

Lojistikte de İran, İsrail’den daha güçlü durumda. Tahran yönetiminin elinde 173 havalimanı ve 18 liman bulunuyor. İsrail’deyse 37 havalimanı ve 5 liman var.

Sayısal açıdan İsrail’in hava kuvvetleriyse İran’ınkine kıyasla daha güçlü. İran’ın elinde 551 savaş uçağı varken bu rakam İsrail ordusunda 611’e çıkıyor. İsrail ordusunda bu uçaklardan 240’ı savaş jeti, İran’daysa bu rakam 188. İran’ın elindeki 13 saldırı helikopterine karşılık İsrail ordusunda bunlardan 48 adet var.

İsrail ve İran arası 2.100 kilometre.

Coğrafya

T24'ün BBC Türkçe'den aktardığına göre İran, İsrail'den çok daha büyük bir ülke ve nüfusu yaklaşık 89 milyon.

İsrail'in nüfusu ise yaklaşık 10 milyon.

İran'ın asker sayısı da İsrail'in altı katı kadar.

IISS'e göre İran'ın asker sayısı 600 bin, İsrail'inki ise 170 bin.

İsrail ve İran birbirlerine 2.100 kilometre uzakta.

Uçaklar

IISS verileri İsrail'in savaşa hazır 340 askeri uçağa sahip olduğunu ve bu sayede hassas hava saldırılarında üstünlük sağladığını gösteriyor.

Bu jetler arasında uzun menzilli F-15 uçakları, radardan kaçabilen yüksek teknolojili "hayalet" uçaklar diye nitelendirilen F-35'ler ve hızlı saldırı helikopterleri bulunuyor.

IISS, İran'ın savaş kabiliyetine sahip yaklaşık 320 uçağı olduğunu tahmin ediyor.

Bu jetlerin yaşı 1960'lara kadar uzanıyor. Envanterde F-4'ler, F-5'ler ve F-14'ler de var.

Ancak Nicholas Marsh, bu eski uçaklardan kaç tanesinin gerçekten uçabildiğinin belirsiz olduğunu ve yaptırımlar nedeniyle yedek parça tedarik etmenin son derece zor olacağını söylüyor.

F-14 uçakları 1986 yapımı Top Gun filminde meşhur olmuştu.

Füzeler

İran'ın füze envanteri Orta Doğu'nun en geniş ve en çeşitlisi olarak kabul ediliyor.

ABD Merkez Komutanlığı'ndan General Kenneth McKenzie 2022 yılında İran'ın "üç binden fazla" balistik füzeye sahip olduğunu söylemişti.

1980-1988 yılları arasındaki Irak-İran savaşının ardından İran, füze sistemleri ve insansız hava araçları envanteri üzerinde kapsamlı çalışmalar yürüttü.

Ülke, kısa ve uzun menzilli füzeler ve insansız hava araçları geliştirdi ve bunların birçoğu yakın zamanda İsrail'e ateşlendi.

CSIS Füze Savunma Projesi'ne göre İsrail de birçok ülkeye füze ihraç ediyor.

Demir Kubbe ve Ok

İsrail'in askeri savunmasının belkemiğini Demir Kubbe ve Ok sistemleri oluşturuyor.

13 Nisan'da İsrail'e 300'den fazla SİHA ve füze ile saldırdığında İsrail'de önemli bir kayıp olmamasına rağmen Tahran uzaktan vurma kabiliyetini göstermiş oldu.

Füze mühendisi Uzi Rubin, BBC'ye verdiği demeçte Demir Kubbe ve uluslararası müttefiklerin bu füze ve insansız hava araçlarının neredeyse tamamını imha ettiğini gördüğünde kendini "güvende" hissettiğini söyledi.

İsrail'in Demir Kubbe füze savunma sistemi, İran tarafından ateşlenen 300'den fazla füze ve insansız hava aracının imha edilmesine yardımcı oldu

Deniz kuvvetleri

IISS raporlarına göre İran'ın yaşlanan donanmasında yaklaşık 220 savaş gemisi bulunurken, İsrail'in 60 civarında gemisi var.

Analistler İran'ın donanmasının bir savaşta mücadele edebilecek kapasitede olmadığını söylüyor.

Analistler İran'ın donanmasının savaşabilecek kapasitede olmadığını söylüyor.

Siber saldırılar

İsrail'in savunma sistemi İran'a kıyasla daha gelişmiş bir sistem.

Bu nedenle İsrail ordusuna yönelik bir siber saldırı çok daha etkili olabilir.

İsrail hükümetinin Ulusal Siber Direktörlüğü, son dönemde siber saldırıların yoğunluğunun üç kat arttığını ve "her zamankinden daha fazla" olduğunu söylüyor ve ekliyor: "İran ve Hizbullah arasındaki işbirliği savaş sırasında arttı."

Ulusal Siber Direktörlüğüne göre 7 Ekim saldırıları ile 2023 yılı sonu arasında İsrail'e 3 bin 380 siber saldırı gerçekleşti.

İran da siber saldırılara hedef olabiliyor.

Nükleer tehdit

İsrail'in kendi nükleer silahlarına sahip olduğu düşünülüyor ancak resmi olarak bir muğlaklık politikası yürütüyor.

İran'ın nükleer silahlara sahip olduğu düşünülmüyor ve aksi yöndeki suçlamalara rağmen, sivil nükleer programını nükleer silahlı bir devlet olmak için kullanmaya çalıştığı yönündeki iddiaları reddediyor.

İran'ın İsrail'e saldırısının ardından Ölü Deniz kıyısında bulunan bir balistik füze

Defence Eye'dan Tim Ripley, İsrail'in İran'la bir kara savaşına girme ihtimalinin çok düşük olduğunu söylüyor.

Ripley, "İsrail'in en büyük avantajı hava gücü ve güdümlü silahları. Yani İran'daki kilit hedeflere hava saldırısı düzenleme potansiyeline sahip" diyor.