Nitelik, bir şeyin karakteristiğini veya özelliğini ifade eder, bir şeyin nasıl yapıldığını ya da diğerlerine kıyasla nasıl olduğunu açıklar. Nitel veri analizi (ayrıştırma) ölçülemez veya sayılamaz sadece bilgiyi tanımlar. Örneğin, toplumda dürüst, ahlaklı, bilgili bir insan için 'kaliteli insandır' deriz. Özelliklerini tanımlarız ama kapsayıcı ve ölçülebilir sayısal veri söyleyemeyiz. Nicelik ise bir şeyin kapsamı, sayısı veya toplamıdır. Sayılabilir veya ölçülebilirdir ve sayısal bir değer olarak ifade edilebilir. Nitelik öznelken, nicelik nesneldir. Bir sınıfta yaramaz ve başarısız öğrenci sayısı nicel bir ölçümdür. Çünkü özellik tanımı ayrıntılı değildir.
Son zamanlarda ülkemizde gıda zehirlenmeleri çok arttı. Toplu yiyecek içecek mekânları (lokantalar ve Catering firmaları gibi) yemek sirkülasyonun çok olduğu alanlarda her gün bir zehirlenme haberleriyle karşılaşıyoruz. Geçen hafta dört kişilik gurbetçi ailenin dışarıda yedikleri yemek zehirlenmesinden öldükleri söylendi. Adli Tıp Kurumu, dört kişilik Böcek Ailesinin ölümünü, İstanbul Fatih'te kaldıkları oteldeki ilaçlamaya bağlı zehirlenme olarak belirledi. Adli Tıp Kurumu'nun savcılığa sunduğu raporda, otelden alınan örneklerde 'fosfin gazı'nın tespit edildiği kaydedildi. Fosfin gazı, özellikle tarım ve endüstri alanlarında sıkça kullanılan, renksiz, keskin kokulu ve oldukça reaktif bir gazdır.
Bunlar neden birden bire arttı dersiniz! Yediğimiz içtiğimiz ne yazık ki bilinçsiz tarım ve daha çok para kazanmak uğruna sebze ve meyvelere atılan zehirli ilaçlar hepimiz için tehdit haline geldi. Geçen seneler içinde, ıspanaktan zehirlenen bir yurttaş için suçu ıspanak içinde bulunan yabani ot’a bağlayanlara Prof. Dr. Canan Karatay, 'ıspanağa verilen tarım ilacıdır öldüren' demişti.
Keşke lokanta ve yeme içme mekânlarının sorunu sadece sağlık (hijyen) bilgisi olsa. Hijyen denetimlerle kontrol altına alınabilir, cezaları verilir ve dikkat edilir. Kullandıkları gıda malzemelerinin zehirli (pestisit) olmaları onların elinde olan bir şey değil. Yurt dışına gönderilip iade edilen sebze ve meyvelerimizin iç piyasada tüketilmesinin önüne nasıl geçilebileceği konusu, bizi yönetenlerin sorumluluklarında ve vicdanlarında sorgulamak gerekmez mi?
Sorumluluk ve vicdan sahibi olmak, nitelikli doğru bir özelliktir. Sahtecilik, sorumsuzluk, sahtekârlık verimsizlik, yalancılık, demokrasi kandırmacılığı, hırsızlık, kumar oynamak, emek vermeden para kazanma yolları da birer nitelik özellikleridir ama bu özellikler yüzünden onları kalitesiz ve niteliksiz olarak betimleriz.
Kaldıracın, bir ucuna pırlanta diğer ucuna kocaman bir taş koysanız bile nitelikli elmas taş daha ağır basar. Denge, taşın büyüklüğü ile alakalı değil, değerli (nitelikli) olmasıyla alakalıdır.
Nitelikli insanın özellikleri eğitimle, sevgiyle, vicdanla, inançla, doğru orantılıdır. Yani bunlar arttıkça nitelikli insan sayısı da artar. Niteliksiz insan (değerli hiçbir özelliği olmayan toplumda kaliteyi bozan yozlaştıran) sayısı artıkça maalesef nicelik de artıyor. Niteliksiz insan sayısının artması ülkemiz için tehlike çanları çalıyor anlamına gelmektedir. Tehlikenin farkına vardıracak yaşadığımız olaylar, maalesef pestisitlerle zehirlenen, toprağımız, suyumuz havamızın kirlenmesi sonucu oluşmuştur. Nitelik de ve nicelik de bulaşıcıdır. Çok güzel bir atasözümüz var: “Kazanın yanına varma karası bulaşır.” ya da “üzüm üzüme baka baka kararır”, bu durumu en iyi açıklayan sözlerdir.
Cumhuriyetimiz 1923 ‘te kurulduktan sonra ilk on yılı nitelikli insan yetiştirmek için geçti. Tarihte hiçbir devlet kurtuluş savaşını verdikten sonra on yılda bizim yaptığımız devrimleri yapamamıştır. Şimdi geriye dönüp baktığımızda o nitelikli insanlarımızın, ekmeğini yediğimizi söylememiz yalan olmaz.
“Köylü Milletin efendisidir” ve “Sağlam kafa, sağlam vücutta bulunur" derken Atatürk bütüncül düşünmüştür. Çünkü insan sağlığı her şeyden önemlidir. Sağlıklı insan olursanız gelişir, büyürsünüz. Sağlıklı insan ile üretirsiniz. Akıllı insanla çağı yakalarsınız.
Bizi yönetenler veya yönetmeye talip olanlar, Türk toplumunun sağlığına öncelik vermelidir. Çocuğuna, gencine, yaşlısına sahip çıkmalıdır. Toprağımıza, havamıza suyumuza, aile bütünlüğüne, bilime, akılla değer vermeli, vasıflı insan nitelikleri artırılmalıdır. Yoksa Dünya liginde küme düşer, bu ülkeye yazık ederiz.
29. 11.2025