Bilim insanları şaşkın: Neptün'ün bulutları yok oluyor

Araştırmada Neptün'ün bulut örtüsündeki değişikliklerle güneş döngüsü arasında bağlantı bulundu.

Yeni bir araştırmanın "şaşırtıcı" bulguları, Neptün gezegeninde görülen çok sayıda bulutun 2019'dan bu yana artık hızla yok olarak neredeyse tamamen ortadan kalktığını ortaya koydu.

Mavi gezegenin 1994'ten 2022'ye kadar çekilen fotoğrafları gözlemlendiğinde, güney kutbundakiler hariç Neptün'ün bulutlarının hemen hemen yok olduğu görülüyor.

Yakın zamanda Icarus adlı bilimsel dergide yayımlanan araştırma, buz devinin bulutlarının kaybolmasıyla güneş döngüsü arasında bağlantı olduğunu ortaya koyuyor.

Hawaii'deki Keck Gözlemevi'nden uzmanların da aralarında bulunduğu bilim insanları, Neptün'ün bulutlarının kaybolmasıyla Güneş arasındaki bu bağlantının, gezegenin Güneş Sistemi'ndeki en uzak büyük gezegen olduğu ve Dünya'nın aldığının yalnızca 1/900'ü kadar güneş ışığı aldığı düşünüldüğünde "şaşırtıcı" olduğunu söylüyor.

Makalenin ortak yazarı, UC Berkeley'den Imke de Peter "Bulutların Neptün'de bu kadar çabuk kaybolmasına şaşırdım. Bulut hareketliliğinin temelde birkaç ay içinde düştüğünü gördük" dedi.

Araştırmacılar, bu çalışma için 1994'le 2022 arasında Keck Gözlemevi'nin ikinci nesil Yakın Kızılötesi Kamerası'yla (NIRC2) çekilen fotoğraflarla Lick Gözlemevi ve Hubble Uzay Teleskobu'ndan elde edilen gözlemleri inceledi.

Veriler, Neptün'ün bulut örtüsündeki değişikliklerle güneş döngüsü (güneşin manyetik alanının her 11 yılda bir dönerek güneş radyasyonu seviyelerinin dalgalanmasına neden olduğu dönem) arasında bir bağlantı olduğunu ortaya koydu.

Araştırmacılar, Güneş daha yoğun morötesi (UV) ışık yaydığında, yaklaşık iki yıl sonra Neptün'de daha fazla bulutun ortaya çıkma eğiliminde olduğunu tespit etti.

Bilim insanları Neptün'deki bulutların sayısıyla, buz devinin güneş ışığının yansımasından doğan parlaklığı arasında da başka bir ilinti buldu.

Dr. de Pater, "Bulgularımız, güneşin UV ışınlarının yeterince güçlü olduğunda Neptün'ün bulutlarını üreten fotokimyasal bir reaksiyonu tetikliyor olabileceği teorisini destekliyor" dedi.

Bu olağanüstü veriler bize Neptün'ün bulut örtüsünün güneşin döngüsüyle ilişkili olduğuna dair şimdiye kadarki en güçlü kanıtı sunuyor.

Bilim insanları güneş döngüsüyle Neptün'ün bulutlu hava modeli arasındaki bu ilişkiyi, mavi buzul gezegene ilişkin yaklaşık 30 yıllık gözlemler sonucunda kaydedilen 2,5 bulut hareketliliği döngüsünü değerlendirerek tespit etti.

Araştırmacılar gezegenin yansıtma oranının 2002'de arttığını, ardından 2007'de azaldığını, 2015'te tekrar parlaklaştığını ve 2020'de bulutların çoğunun ortadan kalkmasıyla şimdiye kadar gözlemlenen en düşük seviyeye gerilediğini buldu.

Bununla birlikte araştırmacılar, bu ilintiyi ve diğer faktörlerin oynadığı rolü daha iyi anlamak için daha fazla çalışma yapılması gerektiğini söylüyor.

Örneğin bilim insanları, UV güneş ışığındaki bir artışın daha fazla bulut ve pus üretebileceğini ancak onları karartarak Neptün'ün genel parlaklığını da azaltabileceğini söylüyor.

Araştırmacılar, bulutların mevcut yokluğunun ne kadar süreceğini görmek için gezegenin sürekli gözlemlenmesinin de gerekli olduğunu belirtiyor.

Dr. de Pater, "Son fotoğraflarda, özellikle kuzey enlemlerinde ve yüksek irtifalarda, yaklaşık son 2 yılda güneş UV akışında gözlenen artıştan beklendiği gibi daha fazla bulut gördük" dedi.

Kaynaklar: Nasa, Şarku'l Avsat