Ergenlik döneminde yenen abur cubur, beyinde kalıcı hasar bırakabiliyor

Yetişkinlikte sağlıklı beslenmek de fayda etmiyor.

Genç yaşta yağ ve şeker ağırlıklı beslenmenin, hafızada kalıcı hasarlar bırakabildiği bulundu. 

Daha önceki çalışmalarda bu tip işlenmiş gıdaların Alzheimer riskini artırdığı ve ara sıra yendiğinde bile hafızayı etkilediği tespit edilmişti. Fakat ergenlik döneminde böyle bir beslenme biçimine sahip olmanın uzun vadeli etkileri bilinmiyordu. 

Güney Kaliforniya Üniversitesi'nden araştırmacılar sıçanlar üzerinde yaptıkları deneyde 26-56 günlük sıçanları iki gruba ayırarak birini yağ ve şeker ağırlıklı gıdalarla diğerini de sağlıklı yiyeceklerle besledi. Sıçanların beyninin gelişim aşamasında olduğu bu dönem, insanlardaki ergenlik çağına denk düşüyor. 

Hafıza testlerinde abur cubur tarzı beslenen sıçanlar, birkaç gün önce gördükleri nesneleri ve yerlerini hatırlayamazken, diğer grupta böyle bir zorluk gözlemlenmedi. İlk grup daha sonra 30 gün boyunca sağlıklı beslense de hafızalarında iyileşme olmadı. Bu dönem de insanlardaki yetişkinliğe karşılık geliyor.

Sıçanların beyni üzerinde yapılan analizler, asetilkolin sinyallerinde bozulma olduğunu ortaya koydu. Nöronlar arasında sinyal taşıyan asetilkolin; öğrenme, dikkat ve hafıza açısından kilit öneme sahip ve Alzheimer gibi hastalıklarda seviyesi ciddi derecede düşüyor.  

Brain, Behavior, and Immunity adlı bilimsel dergide yayımlanan araştırmanın başyazarı Anna Hayes "Asetilkolin sinyali hayvanların bu olayları kodlayıp hatırlamalarını sağlayan bir mekanizma ve insanların geçmişteki olayları hatırlamasını sağlayan 'epizodik belleğe' benziyor" diyor:

Yağlı ve şekerli diyetle büyüyen hayvanlarda bu sinyalin gönderilmediği anlaşılıyor.

Güney Kaliforniya Üniversitesi'nden nörolog Scott Kanoski ise yazarları arasında yer aldığı çalışma hakkında "Sadece bu makalede değil, yakın zamanda yaptığımız diğer bazı çalışmalarda da bu abur cubur diyetiyle büyüyen sıçanlarda hafıza bozuklukları meydana geldiğini ve bunların ortadan kalkmadığını gördük" diyor.

Bu sonuçların insanlar için geçerli olup olmadığı henüz bilinmiyor. Öte yandan Kanoski  "Beyin gelişimde önemli değişikliklerin meydana geldiği ergenlik dönemi bu organ açısından çok hassas bir zaman" diye uyarıyor.

Ne yazık ki yetişkinlik döneminde telafi edilebilen bazı şeyler, çocukluk döneminde yaşandığında telafisi daha zor oluyor.

Şarku'l Avsat, Independent Türkçe, Science Alert, Earth, Brain, Behavior, and Immunity