Suriye'nin kuzeyinde dikkati çeken gelişme: Bölgeye yeni isimlendirme ve yeni anayasa

14 Aralık 2023 Perşembe 19:31

PKK’nın Suriye’deki uzantısı olmak ve Türkiye’ye yönelik terör faaliyetinde bulunmakla suçlanan Demokratik Birlik Partisi (PYD) ve bağlı grupların kontrolündeki, kantonlardan oluşan Suriye’nin kuzey doğusunda yönetimde radikal değişikliklere gidildi. Bölgenin artık “Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi” olarak anılmasına karar verildi ve 134 maddelik anayasa metni oluşturuldu. Bölgenin yeni adında ve anayasa maddelerinde “Kürt” kelimesinin yer almaması, muhalif Kürt grupları tarafından tepki ile karşılandı.

Suriye’de Esad yönetimine karşı muhalif gruplar tarafından başlatılan isyan sonrası bölgede kontrolü sağlayan PYD’nin “De Facto” olarak kurduğu, İsviçre’den esinlenerek üç kantona böldüğü bölgenin yönetimi ile ilgili olarak tepeden tırnağa değişikliğe gidildi.

Arapların yanı sıra diğer etnik ve dini grupların da içinde yer aldığı ancak Suriye rejimi ve diğer ülkeler tarafından tanınmayan bölgesel yönetimde kapsamlı değişim için yönetim merkezi Rakka’da bir süreden beri kapsamlı toplantılar gerçekleştiriliyordu. Toplantılar serisinin tamamlanması sonrası bölgenin anayasasını oluşturan “Toplumsal Sözleşme”de önemli değişiklikler yapıldı. Değişen maddeler ise bölgesel yönetimin Genel Konseyi’nde onaylandı.

İşte o maddeler

134 maddeden oluşan Yeni Toplumsal Sözleşme taslağına göre; “Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi”nin adı “Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi’ olarak değiştirildi. Değiştirilen bazı önemli maddeler ise şöyle sıralandı:

- Özerk Yönetim bölgeleri tek bir bölge ve 7 kantondan oluşacak.

- Genel Meclis’in adı 'Kuzey ve Doğu Suriye Halklar Meclisi' olarak değiştirildi.

- ‘Merkezi Bütçe ve Ödemeler Ofisi’ ile ‘Toplumsal Sözleşme’yi Koruma Mahkemesi’ kurulacak.

- Toplumsal Sözleşme’nin korunması için ise Yüksek Mahkeme adı altında oluşuma gidilecek

- Halk Meclisi’ne bağlı olarak ‘Gözlem Kurumu’ kuruldu.

- Belediyeler Komitesinin hiyerarşik yapısında da çeşitli değişiklikler yapıldı. Buna göre Komite’nin adı 'Topluluklar ve Belediyeler Birliği' olarak değiştirildi.

Muhalif Kürt gruplardan tepki

“Yeni Toplumsal Sözleşme” kapsamında bölgede uygulamaya geçirilen yeni yönetim şekli, büyük bölümü Kuzey Irak Bölgesel Kürt Yönetimi eski Başkanı Mesut Barzani paralelinde faaliyet gösteren Kürt örgüt ve grupları tarafından tepki ile karşılandı.

Yapılan açıklamalarda 134 maddelik yasada tek bir maddede “Kürdistan” adının geçmediği belirtildi. Açıklamalarda, “Rojava’daki PKK yönetimi gün geçtikçe Rojava’daki Kürdistani kimliği küçültmek ve Kürt Kürdistan kelimelerini kanunlardan, resmi tartışmalardan çıkarmak için çaba harcıyor. PKK Rojava’da TEWDEM, PYD gibi örgütler aracılığı ile Rojava’yı Kürdistansızlaşmaya mahkum ediyor. Son olarak da çıkarılan yasada benzer bir uygulama gerçekleşti” ifadelerine yer verildi.

“Bu yasa Kürtler için değil”

Beşar Esad rejimi karşıtı muhalif grupları çatısı altında toplayan Türkiye’nin de desteklediği 114 üyeli Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu’nda (SMDK) 11 üye ile temsil edilen Suriye Kürt Ulusal Konseyi de ( ENKS) yeni yönetimde “Kürt” adına yer verilmemesine tepki gösterdi.

Konuya ilişkin açıklama yapan ENKS Meclis üyesi Cidan Ali, “Kanun denen şey PKK’nın kanunudur, PKK’nın Rojava’daki kantonları için hazırlanmış” sözleri ile dile getirdi.

Ali şöyle devam etti: “Yasa meselesi halkın gündemine uğraşacakları bir şeyler koymak için ortaya atılmıştır. Her yıl böyle halkı oyalayacak onlarca konu ortaya atıyorlar. Son birkaç aydır da bu kanun-anayasa meselesi gündeme konuyor fakat bu yasa Kürtler için değil, Suriye içindir, Rojava için değil PKK içindir. Zaten bu yasada tek bir Kürdistan kelimesi geçmiyor bunun kendisi bile PKK’nin bir Kürdistan davası olmadığını ispatlamaya yeter.”

Namık Durukan / T24