Papa Francis 21 Nisan 2025 günü öldü. Hastalanmadan önce Hıristiyanlığın şekillendiği ilk konsil olan İznik’e gelip 1700’cü yılı kutlayacağı açıklanmıştı. Bu buluşma da Doğu ve Batı Kiliselerinin arasındaki yakınlaşmanın artması hedefleniyordu. Papa Francis’in ömrü buna yetmedi ama yeni papa 14 Leo’nun gelmesi planlanıyor. Zaten yeni papa da İznik’i ziyaret edeceğini söylemişti.
İznik neden önemli?
Roma İmparatoru Konstantin savaşı kazanıp Hıristiyan olunca bu dini kontrol etmek ve bir düzene oturtmak istedi. Çünkü insanlar çok tanrılı Paganizm’den uzaklaşmaya tek ve büyük bir tanrıya tapma fikrine sıcak bakıyorlardı. Roma’da en büyük tanrı Jüpiter olurken, toplam da 12 tanrıları vardı.
Konstantin neden bu işi yaptı derseniz? Roma İmparatorluğunda yayılan bu dini kendi gücünü korumak için istedi. Hıristiyanlık 325 yılına kadar yayılırken, kutsal kitapları İncil’den 400 tane ortaya çıkmış ve hepsi de “gerçek İncil bizimki” diyordu. Mısır ve Ortadoğu ile Roma’da din farklı şekilde yaşanıyordu. Bunun bir düzene sokulması için toplantıyı düzenleyen Konstantin Hz İsa’nın durumunu tartışmaya açtı. “Hz İsa Tanrı’mı?” “Tanrı’nın oğlu mu?” tartışmalarından Arius’un düşüncesi kabul edilmez, dışlanır.
Arius’a göre Hz İsa bir insan peygamberdir ve insanları doğru yola getirmek için gelmiştir. Tanrı veya Tanrı’nın oğlu değildir. Bu sözlerinden dolayı kovulur. Kendi de Mısır’a döner.
Hıristiyanlık için çeşitli düşünceler ortaya koyan, mesela Teslis Üçlü sistemini getiren de imparatordur. Ne yazık ki tüm bu çalışmaları yapan kişi paganizm ile doğan ve yıllarca ona inanan bir imparatordur. Konstantin din üzerinden siyasal birlik sağlamak istiyordu ve bunu da başardı.
Batı Roma ile Doğu Roma arasındaki taht kavgaları ve savaşları sonucunda, iktidarı Hıristiyanlık desteği ile kazanan Konstantin, İstanbul’u Roma’nın yeni başkenti yaptı. Şehire Nova Roma (Yeni Roma) adını verdi. Kentte imar işlerine girişti ki, en önemli iki işi 100 bin kişilik Hipodrom yapmak ve kenti surlarla çevirmek oldu. Yeni evler ve binalarla şehri zenginleştirdi. Fakat bu çalışmaları 130 yıl sonraki bölünmeyi engelleyemedi.
Yeni Papa 14. Leo’ya gelince; Bir Kardinal papa seçilirse tarihe alacağı bir papa ismi ile geçer. Bu papa ise onun çalışmaları ile hayranlık duyduğu isimdi. 14. Leo da 13. Leo’nun adını onurlandırmak için aldığını söyledi.
13 Leo kimdir. Bu papa 1810’da doğup 1903’de vefat eder. 8. Leo, asıl adı Vincenzo Gioacchino Raffaele Luigi Pecci, 20 Şubat 1878 ile 20 Temmuz 1903 yılları arasında görevde kalmış papadır. 19 Yüzyıla damga vurmuş olan bu papa sosyal reformları ile tanınan biri isimdir. Kilise insan ile yürür derken, 19 Yüzyılın sanayi devriminde işçi sınıfının haklarını arayan ve bunun için kilisede kanunlar çıkartan isimdir. Fakireler için hazırlattığı sosyal çalışmalar ile dikkat çeken aynı zamanda siyasi bir güç olarak devrin kralları ve imparatorlarıyla çalışan 13. Leo, İtalya Birliği’nin kurulmasında da söz sahibi olmuştur.
Hristiyan tarihine damga vuran bu papa’nın adını alan yeni papa, zaman az olduğu için 24-25 Mayıs tarihlerinde gelemedi.
Papa Temmuz’da İznik’e Gelebilir
Yeni Papa 14. Leo bana göre büyük ihtimalle Temmuz ayı içinde İznik’e gelerek ziyarette bulunacaktır. Nedenini söyleyeyim; 13. Leo 20 Temmuz 1903 tarihinde vefat eder. 20 Temmuz 2025’de onun ölüm yıldönümüdür. O nedenle gelebilir. Ayrıca Hristiyanlıkta Hz İsa’nın rakamı 7’dir. 20-07-2025 tarihi bence ilginç ve önemli bir tarih olacaktır.
Vatikan ne düşünüyor bilmiyoruz ama ben 13. Leo’nun da anısına bu tarihin üzerinde düşünüldüğünü söyleyebilirim.
Ayrıca İznik ve bölge halkı ile kamu oyu tarafından nasıl karşılanır, bir tepki görür mü? Onu da bekleyip göreceğiz.