Karantina Nedir? İlk Hangi Hastalık İçin Ne zaman Uygulandı?

08 Nisan 2020, 23:53

Corona virüs nedeniyle tüm dünyada karantina uygulaması başladı. Peki, nedir bu karantina?

Tarihte ilk ne zaman uygulandı?

Tarihte bilinen karantina uygulanan ilk hastalık kara veba olarak bilinen “cüzzam” hastalığıdır. 4 kutsal kitaptan biri olan Tevrat’ta İsrailoğullarına cüzzamlılardan uzak durmaları emredilmiş. İncil’de de bu hastalık detaylı olarak belirtilmektedir.

Cüzzam; Hansen basili adında bir mikroorganizmanın yol açtığı, sinir sistemi ve deri başta olmak üzere birçok sistem ve organı etkileyebilen, bulaşıcı bir hastalık.

Ortaçağ’da birinden kurtulmanın en kolay yolu cüzzamlı olduğunu ihbar etmek ve tecrithaneye kapatıldıktan sonra mallarına el koymakmış.

Bu hastalığa yol açan bakteri (Mycobacterium leprae) 1873'te bulununcaya dek cüzzam korkulan ve yanlış anlaşılan bir hastalık olmaya devam ediyor.

Tıbbın babası olarak anılan ve mantıklı ve yenilikçi tavsiyeleriyle bilinen Yunan hekim Hipokrat ile Antik Roma'nın en önemli hekimlerinden Bergamalı Galen, veba hastalığına karşı "derhal uzaklaşma ve mümkün olduğunca geç dönme" tavsiyesinde bulunuyordu.

Fakat o zamanlar henüz “karantina” kelimesi bilinmiyor.

Kara vebanın; 1347'de Avrupa'ya ulaştığı ve bu kıtada 40-50 milyon kişinin, dünyada ise 75-200 milyon kişinin ölümüne yol açtığı; bu salgında Avrupa kıtasının üçte birinin yok olduğu tahmin ediliyor.

Salgının bu ağır sonuçları bulaşıcı hastalıklara karşı ciddi tedbirlere yol açtı. Örneğin 1374'te Milano lordu Barnabas Visconti, vebalı herkesin şehirden çıkarılıp kırsal bölgeye götürülmesini, orada iyileşmelerinin veya ölmelerinin beklenmesini emretmişti.

Akdeniz'in yoğun limanlarından biri olan Ragusa'da (Hırvatistan'ın Dubrovnik kenti) şehrin başhekimi Jacobo de Padua, tedavi için dışarıdan gelen yabancı hastalar için şehrin surları dışında bir alan oluşturulmasını tavsiye etmişti.

Ancak bu tedbirler pek etkili olmamış, kent konseyi salgını önlemek için daha ciddi yollara başvurmak zorunda kalmıştı.

1377'de Yüksek Konsey "Terentino" uygulaması için bir yasa çıkardı. Buna göre, vebadan etkilenen bölgelerden kente giriş yapmak isteyenlerin 30 günlük bir yalıtıma alınması gerekiyordu.

Bu takip eden 80 yıl boyunca Marsilya, Cenova ve Venedik'te de benzer yasalar çıkarıldı. Venedik Cumhuriyeti 1423'te bu uygulamayı bir adım daha öteye taşıdı. Çünkü 12. ve 13. yüzyıllarda Venedik, Doğu ile ticaretin merkezi konumundaydı. Buğdaydan ipeğe, değerli taşlardan boyaya, baharat ve kumaşa kadar pek çok mal gemilerle Venedik'teki limana akıyordu. Ama Doğu'nun bu lüks mallarını getiren gemiler, fareleri ve veba gibi o bölgelerin egzotik hastalıklarını da taşıyordu.

Venedikliler buna çözüm olarak, Lazaretto Vecchio adını verdikleri küçük bir adada tarihteki ilk ‘yalıtılmış hastane’yi kurdular. Bubon vebası, hıyarcıklı veba veya sadece veba olarak bilinen hastalığın belirtilerini gösterdiği düşünülen insanlar derhal şehirden çıkarılıp adaya götürülüyordu.

Rizzi'ye göre Kara Veba Adası olarak da anılan bu adada "On binlerce insan ölmüştü. Burası yeryüzündeki cehennemdi."

Ama öte yandan, bu uygulama sayesinde yüz binlerce insanın da hayatı kurtulmuştu. Yarım yüzyıl kadar sonra Venedik yalıtma fikrini bir adım ileri taşıyacaktı.

40 (quaranta) gün 'karantina'

1468'den itibaren Venedikli yetkililer, kente gelen tüm gemilerin 6,5 km uzaktaki başka bir adada bir lagünde 40 gün bekletilmesi emri verdi.

Tüm yolcu ve tayfanın gemiden inmesi, yüklerin boşaltılarak adanın ortasındaki depoya taşınması, sirke, kaynar su ve şifalı bitkilerin tütsüsü ile dezenfekte edilmesi gerekiyordu.

Lazaretto Nuovo adıyla bilinen adadaki bu binalar, sadece Venediklileri değil kenti de korumak amacıyla Venedik Devleti tarafından yaptırılmıştı. Zira ticaretin sonu, kentin de ölümü olacaktı.

Böylece Venedik Cumhuriyeti, dünyadaki ilk karantina sistemini kurumsallaştırmış oldu.

Yalıtma işlemi süresinin 30 gün yetersiz kaldığı için 40 güne çıkarılması nedeniyle de 'Terentino' ismi 'Quarantino' ile değişmiş oldu (İtalyanca 'quaranta' (40) kelimesinden türetilmiş).

(https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-51630138)

Yorum Gönder 0
Facebook Yorumları 0

Yorumunuz onaylanmak üzere yöneticiye iletilmiştir.×

Dikkat! Suç teşkil edecek, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, müstehcen, ahlaka aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk içeriği gönderen Üye/Üyeler’e aittir.