Aydın’ın bağrından iki kadın çıktı.
Biri, 1894’te İmamköy’de doğdu. Henüz 23 yaşında, silah patlamasını, barut kokusunu, işgalin ayak seslerini duyar duymaz küpelerini sattı, tüfek aldı.
Menderes’in kıyısından dağa çıktı, Yörük Ali Efe (Topuklu Efe)’nin yanındakilere katıldı.
“Vatan” dedi, geri dönmeyi hiç düşünmedi. Kepez’de, Umurlu’da, cephe tozunun içinde düşmana kurşun sıktı. Ve nihayet TBMM, ona kırmızı şeritli İstiklal Madalyası verdi. Onun adı Çete Emir Ayşe’ydi. Erkeklerin bile gölgesine sığındığı yıllarda, dağın efesi olmayı başaran bir kadındı.
TOPUKLAYAN DİĞER EFE
Diğeri yüzyıl sonra aynı topraklardan çıktı. Ama tüfek yerine parti rozetini kuşandı. Siper yerine makam odasına yerleşti. Sermaye ile ilişkileri bilindiği halde, iktidarın hayvanlara yönelik katliam yasasını çıkarmasından çok önce, hayvan kıyımlarıyla gündeme gelen Özlem Çerçioğlu aday gösterildi, isminde "Halk" sözcüğü olan parti tarafından… Halkın iradesiyle CHP’li belediye başkanı oldu.
“Topuklu Efe” dediler ona, yüzlerce gerçek efe’ye hakaret edercesine…
Ama onun topuklarının bastığı yer ne dağdı, ne cephe… Makam halısının yumuşak zemininde, rantın beton yollarında yürüdü.
Ve hiç sıkılmadan AKP’ye geçti.
İki Aydınlı kadın…
Biri, küpelerini satarak memleketi savundu.
Diğeri, ilkesini satarak makamını korudu.
Tarih ikisini de yazacak.
Çete Emir Ayşe, “gerçek efe” olarak...
Diğeri ise "lafta efe” olarak... (alıntıdır)
BİR BAŞKA EFE DAHA VAR
Eski CHP’li şimdi ise AKP’li Aydın Büyükşehir Belediye Başkanı Özlem Çerçioğlu, bir röportajında, “Benden geri adım atmamı beklediler, tehdit ettiler. Ama ben taviz vermedim. O andan sonra Aydın halkı bana ‘Topuklu Efe’ demeye başladı” diyor.
Peki asıl ‘Topuklu Efe’ kim? Bir de onu tanıyalım:
Gerçek adı Yörük Ali Efe’dir ama “Topuklu Efe” tabiri bazen kadın efeleri simgelemek için de mecaz olarak kullanılır.
Ancak bazı kaynaklara göre "Topuklu Efe", kadın kahramanlar için lakap haline gelmiş.
En çok bilinen örneklerden biri, Şerife Bacı ya da Kara Fatma gibi kadın savaşçıların “Topuklu Efe” lakabıyla anılmasıdır.
Yani hangisi?
Daha asi ve halk arasında romantizme edilmiş bir direniş figürü arıyorsan: Çete Ayşe.
Daha sembolik ve kadın gücünü efe geleneğiyle birleştiren bir figür arıyorsan: Topuklu Efe.
Ama en güzeli: İkisi de bizim kahramanımız!
İkisini aynı sofrada hayal etsen, biri tüfeğini yağlarken diğeri zeybek oynuyordur...
---
İYİ HAFTALAR
remzidilan_48@hotmail.com